Jak zapewne większość osób w moim wieku i urodzona w Polsce zostałam wychowana w duchu religii katolickiej. Nie pamiętam wielu rozmów na temat naszego wyznania, obrzędy religijne po prostu porządkowały naszą codzienność, niedziela rozpoczynała się wizytą w kościele, wieczór kończył odmawianiem modlitwy, choć moi bliscy nie byli nadzwyczaj manifestujący swoje poglądy. Za moją edukację w tej materii od czasu do czasu brała się babcia, jako przedstawicielka starszego pokolenia. Był to normalny element życia, jego naturalny składnik. Pamiętam więc dobrze moje zaskoczenie, gdy będąc już uczennicą odkryłam, że część moich bliskich jest ateistami. Nie chodzą do kościoła, nie przyjmują sakramentów, ich dzieci nie zostały ochrzczone. W latach 80. czy 90. był to swoisty ewenement, nadal jednak nie poświęcano tej sprawie głębszej uwagi. Prawdziwe pytania o sens wiary pojawiły się, gdy zostałam nastolatką.
Wraz z nowym pokoleniem nastał inny porządek. A pytania odnoszące się do klucza rozumienia religii stawiają dzieci coraz młodsze. Moja pięcioletnia córka przez wiele tygodni pytała nas, kto stworzył chrześcijańskiego Boga zanim on sam stworzył świat.
Patrik Lindenfors, profesor nadzwyczajny w Centrum Studiów nad Ewolucją Kulturową na Uniwersytecie Sztokholmskim oddaje głos osobom niewierzącym przedstawiając różne argumenty, które rodzą bardzo konkretne pytania. W swojej książce „Boga przecież nie ma. Książka o niewierze w boga” (wyd. Czarna Owca, wyd. II, 2021) prowadzi bardzo klarowny ciąg przemyśleń, który jest doskonałym punktem wyjścia do dyskusji. W prostych słowach, powiedziałabym z dziecięcą bezkomprowisowością i szczerością, ujawnia pewne nieścisłości w najważniejszych systemach religijnych, przywołuje trafne porównania i wyjaśnia niektóre mechanizmy, wskazując też te, które są niebezpieczne. Wiele uwagi poświęca temu, dlaczego ludzie wierzą, by potem skupić się na tych, którzy nie wierzą. Powołuje się na filozofię i odkrycia naukowe, sięga do historii i kultury.
Vanja Schelin ilustruje książkę w sposób przywołujący na myśl ilustrację prasową. Humorystyczne, skondensowane w formie i treści rysunki zabawnie dopowiadają poruszane zagadnienia, nadając bądź co bądź poważnej pozycji lekkości. Wprawne oko dostrzeże odwołania do wizerunków, które wpisały się już w kulturę masową: „Stworzenia Adama” Michała Anioła czy dwóch bliźniaczych wież World Trade Center w Nowym Jorku.
„Boga przecież nie ma” to pełna pytań podróż przez ludzkie umysły, wiele z poruszonych kwestii są bliskie każdemu z nas, niezależnie od stosunku do religii. Sam autor też nie neguje wiary czy niewiary, po prostu obiektywnie wyjaśnia, że najważniejsze jest podążanie własną ścieżką i kierowanie się świadomym wyborem, wzajemny szacunek społeczny i wyraźna separacja religii od państwa.
Barbara Górecka / Dom Bajek
