Jak ubogim byłoby nasze życie bez zmysłów… Dzięki nim nasza codzienność nabiera kolorów i smaków, a doznania, które nam przynoszą stanowią od wieków przyczynek dla powstawania poezji czy sztuki. By docenić, jak są ważne i niezbędne w codziennym funkcjonowaniu wystarczy wykonać prosty eksperyment – na jakiś czas wyciszyć jeden ze zmysłów. Są specjalnie zaprojektowane miejsca, które pozwalają choć na kilka chwil wcielić się w postać osoby niewidomej i doświadczyć nieznanego większości stanu bycia. Innym doznaniem jest między innymi jeden z objawów koronawirusa – utrata węchu i smaku opisywana jako coś bardzo uciążliwego i nieprzyjemnego, choć wydawałoby się, że taki drobiazg nie może znacząco wpłynąć na nasz dobrostan. Jednym słowem – nie jest przypadkiem, że nasz organizm dysponuje takimi złożonymi i współpracującymi ze sobą narzędziami.
„Wzrok, słuch, smak dają znak czyli podróż do świata zmysłów” Marty Maruszczak to bardzo ciekawa książka popularno-naukowa traktująca właśnie o tym temacie, nie tylko z punktu widzenia człowieka (wyd. Nasza Księgarnia, 2020). Autorka przyrównuje nasz organizm, a przede wszystkim mózg do bardzo sprawnie działającego komputera. Nie jest to metafora daleka od rzeczywistości – w istocie zadziwiające jest, jak skomplikowane i równoległe procesy zachodzą w ciele w każdej sekundzie. Marta Maruszczak pochyla się między innymi nad charakterystyką czucia głębokiego czy istotą oraz rolą błędnika. Równie interesujące są dla niej oblicza zmysłów u zwierząt – jak chociażby ultradźwięki słyszalne przez nietoperze, wyczuwanie przez wiele gatunków kierunków świata (czy wiedzieliście, że psy sikając ustawiają się na linii północ-południe?) czy tropienie śladów zapachowych ryb przez kieł narwala. Te smakowite ciekawostki przeplatają się z solidną porcją wiedzy o zmysłach i ich biologicznej naturze.
Artur Gilewicz przedstawił edukacyjną warstwę książki w bardzo atrakcyjnej i różnorodnej formie. To już drugi tytuł, który artysta zilustrował przy współpracy z Martą Maruszczak, poprzedni „Co tam słychać, czyli dziwne dźwięki z głębi ciała” jest równie fascynującą podróżą w głąb ciała. Być może stajemy się świadkami powstania wartościowej serii wydawniczej, która wzbogaci tradycyjnie podaną wiedzę i rozbudza dziecięcą ciekawość? Nie ukrywam, że mój apetyt wyraźnie wzrósł.
Barbara Górecka / Dom Bajek
