Polska… Polskość… Z jednej strony mamy piękny kraj, piękne zakątki przyrodnicze i kulturowe. Z drugiej strony przesadnie patriotyczne podejście myślę, że nie służy zachęcaniu dzieci do poznawania naszego kraju. Dodatkowo dzieci są ponad historią i polityką, ponad podziałami. A Wy w tej sytuacji prezentujecie wystawę dla rodzin pt. “Przytul Polskę”. Dlaczego?
Pola Amber: Przytul Polskę to dla mnie bardzo osobisty projekt, który zrodził się w mojej głowie kiedy mieszkałam za granicą. Tęsknota, wyjątkowość Polski, jej smaki, krajobrazy, język, pytanie: co składa się na tożsamość to tematy, które są jeszcze bardziej wyraźne, gdy mieszka się daleko. To jest wystawa o tym, co nas łączy jako Polaków. Pozytywna, ciepła wystawa dla wszystkich- dużych i małych.
Małgosia Żmijska: Ja z kolei mieszkam w Polsce i czuję, że temat polskości bywa trudny, często jest rozumiany jedynie przez pryzmat poważny i patriotyczny albo polityczny, dlatego uciekamy od niego troszkę w rodzinnych rozmowach. Chciałabym, żebyśmy mogli spokojnie pomyśleć o tym, czym jest Polska w naszych głowach i w naszych sercach.
Czy warto zachęcać dzieci do Polski?
Joanna Studzińska: Z tym zachęcaniem to może być trochę jak z przysłowiowym namawianiem do jedzenia szpinaku – jeśli sami jemy go ze smakiem często i pod różnymi postaciami to i dziecko w końcu spróbuje. Chyba to najpierw my sami musimy sobie uświadomić co w Polsce lubimy a czego nie, co jest dla nas ważne, na ile ona w nas “siedzi” i jakimi polakami chcemy lub nie chcemy być. Ta wystawa nie ma zachęcać nikogo do Polski a tylko do refleksji nad tym czym ona dla nas samych i dla naszej rodziny jest.
Pola Amber: Prezentujemy różne aspekty Polski: tradycje, jedzenie, kibicowanie, sztukę, przyrodę, konstytucję – w ten sposób uczestnicy wystawy mogą zastanowić się nad tymi tematami, pogadać i spojrzeć na nie na nowo w pozytywnej, ciepłej przestrzeni dla dużych i małych. To jest też wystawa o tym, co nas łączy jako Polaków.
Więcej nas łączy czy dzieli?
Malgosia Żmijska: Przytul Polskę skupia się na tym, co dla nas wszystkich jest wspólne. Na wystawie można powąchać zapach suszonych grzybów, chleba, jabłka czy majeranku, wyciąć sobie lub narysować składniki do niedzielnego obiadu albo śniadania wielkanocnego czy zagłosować na wigilijną zupę. Jedzenie i rytuały z nim związane to element, który łączy nas niezwykle mocno.
: Mnie szczególnie interesuje język i to, jak buduje on naszą tożsamość. Wszyscy mówimy po polsku, wszyscy podobnie rozumiemy pewne stwierdzenia, które obcokrajowcom trzeba długo tłumaczyć, albo które zrozumieją inaczej. Większość Polaków ma te same skojarzenia słysząc “ogórek małosolny”, “imieniny u cioci” czy “działka”. Jako mama dziecka dwujęzycznego mocno odczuwam to, że język to taki klucz do zrozumienia świata grupy posługującej się nim.
Co nastręczało Wam największych trudności w tworzeniu tej wystawy?
Pola Amber: Bardzo zależało nam na tym, żeby ta przestrzeń była radosna, zapraszająca i otwarta dla wszystkich. Chcieliśmy, żeby każdy mógł poczuć się tu dobrze, żeby mógł się bawić, śmiać się, nabrać dystansu do siebie i do Polski, stąd też tyle elementów interaktywnych i przytulnych – gra w klasy z łamańcami językowymi, miękkie poduchy w kształcie Polski, możliwość zrobienia sobie zdjęcia ze skocznią narciarską na głowie albo deszcz pierogów. Mam nadzieję, że to się udało a jednocześnie pozostał ten element refleksji i rozmowy, na którym tak nam zależy.
Małgosia Żmijska: Trudno jest na tak skonstruowanej wystawie opowiedzieć na przykład o poczuciu “bycia dobrym obywatelem”, o odpowiedzialności za swoje otoczenie i o konieczności współpracy dla wspólnego dobra. Postanowiłyśmy pokazać na wystawie książkę “Kto Ty jesteś?” Joanny Olech i Edgara Bąka, która w niezwykle prosty i celny sposób pokazuje, co to znaczy być patriotą na co dzień, co to znaczy być dobrym obywatelem i troszczyć się o wspólnotę.
Joanna Studzińska: Tak czysto organizacyjnie była to najtrudniejsza wystawa jaką do tej pory stworzyłyśmy. Bardzo zależało nam na tym, żeby wystawa była piękna i wytrzymała, pojechała odwiedzić wiele miast i żeby pracowali na niej fajni edukatorzy. To sporo kosztuje a my uparłyśmy się, że wstęp musi być bezpłatny. Trudno było nam znaleźć mecenasów, którzy wesprą projekt, na szczęście w ubiegłym roku zaprosił nas Łódź Design Festival a w tym roku wsparły nas Orlen i Lasy Państwowe oraz Hevelianum, Miasto Katowice i Centrum Praskie Koneser. To dzięki nim wystawę zobaczy kilkadziesiąt tysięcy osób.
Jaki jest odbiór tej wystawy, czy coś Was zaskoczyło?
Pola Amber: Bardzo nas cieszy, kiedy widzimy jak i dzieci i dorośli dobrze bawią się na wystawie. To niesamowite, kiedy grupa dwudziestoparolatków siada do stołu i rysuje tradycyjne potrawy albo gdy cała rodzina robi sobie śmieszne zdjęcia w “Kąciku Kibica”.
Joanna Studzińska: Ja bardzo się ucieszyłam, kiedy zobaczyłam, że na wystawie dobrze czują się też ludzie o różnych poglądach i światopoglądzie: widziałam na niej Polaków i obcokrajowców, ludzi głosujących na prawicę, lewicę czy anarchistów i nikt nie czuł się urażony – po prostu otwierał się na dialog.
Małgosia Żmijska: Mnie szalenie wzruszają pocztówki na których uczestnicy wystawy mogą proponować swoje zasady do konstytucji: są tam komunikaty, które pokazują, że troszczymy się o siebie nawzajem i o nasze otoczenie. Postulaty dzieci i dorosłych dotyczą przede wszystkim tego, że potrzebne nam jest więcej miłości i tolerancji oraz wołanie o to, byśmy dbali o przyrodę.
Parę słów o Mamy Projekt
Mamy Projekt
Jesteśmy zespołem projektowym tworzącym dobre rzeczy i wydarzenia dla rodzin. Budujemy partnerskie sieci złożone z rodzin, firm i instytucji po to, by wspólnie, metodami ko-kreacyjnymi, realizować wydawnictwa, gry, wystawy czy działania edukacyjne. Mamy projekty, które inspirują do aktywnego i twórczego spędzania czasu w rodzinie czy wśród sąsiadów. Realizujemy serię ilustrowanych przewodników-kreatywników NIEMAPA (www.niemapa.pl) oraz analogowe a jednak bardzo interaktywne wystawy dla rodzin o tematyce społecznej: miastu, ekologii (Ekoeksperymentarium) albo tożsamości (Przytul Polskę).
Parę słow o wystawie
“Przytul Polskę” to wystawa dla rodzin, która w przyjazny i radosny sposób podejmuje zagadnienia polskości, obywatelstwa czy wspólnoty, jaką tworzymy. Poprzez kreatywne działania i zadania uczestnicy zapraszani są do rozmowy o ważnych sprawach a wszyscy chętni mogą przytulać kolorowe poduchy w kształcie Polski o różnych twarzach. Wystawa prezentowana jest w Gdańsku (11.07-31.08.2019), Katowicach (05.09-06.10.2019) i Warszawie (07.11-08.12.2019).
